 |
| ក្មេង ប្រុសម្នាក់ ទូលកន្តួតលក់នៅក្បែររមណីយដ្ឋានវត្តភ្នំកាលពីខែឧសភា។ក្មេងៗកូន អ្នកក្រីក្រជាច្រើនចេញរកប្រាក់ជួយគ្រួសារ។ រូបថត ហុង មិនា |
ភ្នំពេញៈ «ពូៗ ជួយទិញពងក្រួចខ្ញុំមួយថង់ទៅ ខ្ញុំយកលុយទៅរៀនព្រឹកស្អែក!» នេះជាសម្តីចេញពីមាត់កុមារីវ័យ ៦ ឆ្នាំម្នាក់ ដែលនិយាយទៅកាន់យុវជនមួយក្រុម កំពុងអង្គុយផឹកស៊ី លើកៅអីជុំវិញតុរាងបួនជ្រុងមួយ ដែលពេញដោយគ្រឿង ក្លែមជាមួយនឹងដបស្រាបៀរ កាលពីរាត្រីថ្ងៃមួយ នៅក្នុងភោជនីយដ្ឋានមួយកន្លែង នៅជិតផ្សារកណ្តាល។
កុមារី ស ចំប៉ី វ័យ ៦ ឆ្នាំ ដែលគ្រប់ម្រាមនៃដៃម្ខាងរបស់នាង ជ្រែកយួរពងក្រួច និងម្ខាងទៀត ជ្រែកយួរបាយក្តាំងបំពង បានពោលពាក្យអង្វរដដែលៗទៅកាន់ក្រុមយុវជនទាំងនោះ។ ភ្លាមនោះនាងទទួលបានការឆ្លើយតបពីយុវជនម្នាក់ ក្នុងចំណោមនោះថា«ពូអត់ទិញទេក្មួយ ពូមានគ្រឿងក្លែមច្រើនហើយ!»។ ក្រោយពីទទួលបានការឆ្លើយតប នាងតូចរូបនេះ ក៏បានដើរទៅកាន់តុផ្សេងទៀត ដោយទន្ទេញនូវឃ្លាដដែលៗយ៉ាងរត់មាត់ ចេញពីតុមួយ ទៅតុភ្ញៀវមួយទៀតនិងពីហាងមួយទៅហាងផ្សេងទៀត ដែលនៅក្បែរនោះ។
មិន មែនមានតែក្មេងស្រីតូចម្នាក់នេះទេ ដែលដើរលក់នៅពេលយប់ នៅមានក្មេងៗប្រុសស្រីជាច្រើនទៀតមានអាយុ ចន្លោះពី ៦ ទៅ ១៤ ឆ្នាំ ដ៏ដើរលក់នៅពេលយប់ដែរ។ ក្រៅពីលក់ពងក្រួច និងបាយក្តាំងបំពង មានអ្នកខ្លះលក់សណ្តែកដីស្ងោរ ពងមាន់ស្រែ ម្ជូរស្វាយ ម្ជូរម្កាក់ ផ្កាម្លិះ ឬផ្កាចម្ប៉ា ស៊ីឌីចម្រៀង ខាត់សារ៉ាស្បែកជើង... និងរហូតដល់ទៅមានក្មេងខ្លះ ចេះគក់ច្របាច់ និងធ្វើម៉ាស្សាឲ្យភ្ញៀវមួយចំនួន ដែលស្រវឹងស្រាទៀតផង។
ចំប៉ី និយាយថា នាងលក់ពងក្រួច និងបាយក្តាំងបំពង ចាប់ពីម៉ោង ៦ លា្ងចដល់ម៉ោង ១០ យប់ ឬពេលខ្លះរហូតដល់ម៉ោង ១១ យប់ ហើយម្តាយរបស់នាងជាអ្នកនាំនាងមកលក់ ដោយជិះម៉ូតូ និងមកទទួលនាងទៅផ្ទះវិញ។ នាងលក់ បានលុយជាមធ្យម ២ ម៉ឺន រៀល ក្នុង ១ យប់។ នាងបញ្ជាក់ថា៖«លុយខ្ញុំលក់បាន ខ្ញុំយកទៅឲ្យម៉ែ និងមួយចំនួន ខ្ញុំសន្សំទុកយកទៅរៀន»។ ចំប៉ី រៀនថ្នាក់ទី២ នៅសាលាបឋមសិក្សាច្បារអំពៅ២ខណ្ឌមានជ័យ។
អ្នកស្រី តឹម យ៉ិន ម្តាយរបស់ ចំប៉ី មិនចង់ឲ្យកូនស្រីចំប៉ី ដើរលក់ចំណីទាំងអស់នេះ នៅពេលយប់ នោះទេ។ អ្នកស្រី និយាយថា ការធ្វើបែបនេះ វាមានផលប៉ះពាល់ដល់សុខភាព និងការសិក្សារបស់ចំប៉ី ប៉ុន្តែអ្នកស្រីគ្មានជម្រើសទេ។ អ្នកស្រីបញ្ជាក់ថា៖ «តើឲ្យខ្ញុំធ្វើយ៉ាងម៉េច? រកមុខរបរអី្វ? បើមិនមានដើមទុន រកព្រឹកខ្វះល្ងាចអ៊ីចឹងនោះ! ខ្ញុំគិតថា វាប្រសើរជាងដើរសុំទានគេ។ ដូច្នេះមានតែឲ្យកូនជួយលក់ចំណីទាំងអស់ហ្នឹង ដើម្បីដោះស្រាយជីវភាពនិងឲ្យកូនបានរៀនសូត្រផងដែរ»។
ចំណែក ក្មេងស្រីអាយុ ១២ ឆ្នាំម្នាក់ទៀតឈ្មោះ ចាន់ វណ្ណា ដែលដើរលក់ពេលយប់ដូចចំប៉ី ដែរមិនបានទៅសាលារៀន ដូចក្មេងមួយចំនួនទៀតទេ ចាប់តាំងពីគ្រួសាររបស់នាង ត្រូវបានបណ្តេញចេញ ពីសហគមន៍ដីក្រហម ក្នុងសង្កាត់ទន្លេបាសាក់ កាលពី ឆ្នាំ ២០០៤ នៅពេលដែលនាងមានអាយុ ៦ ឆ្នាំ រៀនថ្នាក់ទី ២ នៅសាលាបឋមសិក្សាសុធារស។ ដៃទាំងពីរកំពុងកាន់ថាសដាក់កញ្ចប់ស្វាយខ្ចី ម្កាក់ខ្ចី និងពងក្រួច វណ្ណា បាននិយាយថា គ្រួសាររបស់នាង ត្រូវបានក្រុម ហ៊ុន7NG ដេញចេញពីលំនៅដ្ឋាន ឲ្យមករស់នៅភូមិអណ្តូង ក្នុងសង្កាត់ គោករកា ខណ្ឌពោធិ៍សែនជ័យ។ នាងបន្តថា៖«ខ្ញុំបាន ឈប់រៀននៅថ្នាក់ទី ២ក្រោយពីមករស់នៅភូមិអណ្តូង។ ខ្ញុំមិនចង់ឈប់រៀនទេ ប៉ុន្តែដោយសារតែក្រីក្រ គ្មានលុយឲ្យខ្ញុំទៅរៀន»។ បច្ចុប្បន្ន គ្រួសារ វណ្ណា បានចាកចេញពីភូមិអណ្តូង មកជួលផ្ទះគេនៅ នៅម្តុំផ្លូវរទេះភ្លើង ខាងក្រោយសាលាតិចណូក្នុងខណ្ឌទួលគោក។ នាងនិយាយថា៖«ខ្ញុំដើរលក់តាំងពីព្រឹករហូតដល់យប់ជ្រៅ គឺអាចរកលុយបានពី ២ ទៅ ៣ ម៉ឺនរៀលក្នុងមួយថ្ងៃ ដើម្បីជួយម្តាយខ្ញុំដែលលក់លៀសហាលនិងឪខ្ញុំរត់ម៉ូតូឌុប»។
លោក ឆេង ពូហ៊ុយ បុគ្គលិករត់តុ នៅភោជនីយដ្ឋានស្តាយ ៩ ជាហាងដែលក្មេងៗ តែងតែចេញចូលលក់របស់របរផ្សេងៗឲ្យភ្ញៀវនោះ បាននិយាយថា៖«កាយវិការ និងពាក្យសម្តីរបស់ក្មេងៗ គួរឲ្យអាណិតណាស់។ ខ្ញុំកោតសសើរពួកគេ ដែលក្លាហាន ប៉ុន្តែខ្ញុំគិតថា វាប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរណាស់ ដល់សុខភាពរបស់ពួកគេ ពីព្រោះវាជាវ័យ ដែលកំពុងលូតលាស់»។
លោក ស្រី ឃឹម ចំរើន រដ្ឋលេខាធិការ ក្រសួងកិច្ចការនារី បានកោតសរសើរចំពោះក្មេងៗទាំងនេះដែលចេះជួយរំលែកការលំបាក ដល់ឪពុកម្តាយ របស់ពួកគេ ដែលមានជីវភាពក្រីក្រ។ លោកស្រីនិយាយថា លោកស្រីនៅមិនទាន់ដឹងពីចំនួនក្មេងស្រី ប្រុស ប៉ុន្មាននាក់ ដែលបានបោះបង់ចោលការសិក្សាដោយសារតែភាពក្រីក្រនោះទេ។
លោក ស្រី បញ្ជាក់ថា៖«ដោយសារស្ថានភាពគ្រួសារក្រីក្រធ្វើឲ្យក្មេងស្រី ប្រុសតូចៗទាំងនោះ បង្ខំចិត្តឈប់រៀន បែរជាមកជួយរកស៊ីជួយឪពុកម្តាយរបស់ពួកគេវិញ។ យើងមិនត្រូវរើសអើងពួកគេ ហើយត្រូវការពារ និងលើកទឹកចិត្តពួកគេ ទើបជាការល្អ»។
លោក មុំ ចន្ទតារាសូឡី ប្រធានផ្នែកទំនាក់ទំនង របស់អង្គការផ្លែន (Plan) អន្តរជាតិនៅកម្ពុជា ដែលធ្វើការលើកកម្ពស់ សិទ្ធិកុមារ បានថ្លែងថា បើទោះបីជាការលក់ដូររបស់ក្មេងទាំងអស់នោះ ដោយស្ម័គ្រចិត្តដើម្បីជួយសម្រួលដល់ជីវភាព ឪពុក ម្តាយរបស់ពួកគេឬក៏ក្នុងរូបភាពណាក៏ដោយ ក៏ការឲ្យពួកគេធ្វើបែបនះ គឺវាប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដល់«សិទ្ធិជាមូលដ្ឋាន» របស់កុមារដែលរួមមានសិទ្ធិលូតលាស់ផ្នែករាងកាយ សិទ្ធិទទួលបានការសិក្សាអប់រំ សិទ្ធិផ្នែកបញ្ញា ស្មារតី...។
លោក បានមានប្រសាសន៍ថា៖«វាជាហានិភ័យមួយខ្ពស់ដែលប៉ះពាល់ ការលូតលាស់របស់ក្មេងខណៈដែលយើងបានចាត់ទុកពួកគេថា ជាទំពាំងស្នងឫស្សីឬជាសសរទ្រូងរបស់ប្រទេសជាតិ»។
យោង តាមរបាយការណ៍របស់អង្គការផ្លែនចេញផ្សាយកាលពីខែតុលា ឆ្នាំ ២០១១ បានបង្ហាញថា អត្រាបោះបង់ការសិក្សារបស់ក្មេងប្រុស និងក្មេងស្រីនៅជនបទ ខ្ពស់ជាងអត្រាបោះបង់ចោលការសិក្សា នៅតាមទីប្រជុំជន។ នៅទីប្រជុំជន នៅកម្រិតសិក្សាបឋមភូមិ(ថ្នាក់ទី ១-៦) អត្រាបោះបង់ការសិក្សារបស់ក្មេងស្រីមានចំនួន ៦,២ ភាគរយ និងក្មេងប្រុសមានចំនួន៦,៧ ភាគរយ។
ចំណែករបាយការណ៍អង្គការ ពលកម្មអន្តរជាតិ ILO ដែលចេញផ្សាយនៅក្នុងទិវាកុមារអន្តរជាតិថ្ងៃ ១ មិថុនា ឆ្នាំ ២០១២ បង្ហាញថា មានកុមារកម្ពុជាចំនួន ១ លាន ៥ សែននាក់ ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងពលកម្មកុមារ ក្នុងនោះមាន ៣ សែន ១ ម៉ឺននាក់ នៃចំនួននេះ ស្ថិតនៅក្នុងទម្រង់ធ្ងន់ធ្ងរបំផុតនៃពលកម្មកុមារ៕
