នៅរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ការចេញ
ម៉ូដសម្លៀកបំពាក់លើឯកសណ្ឋាន សិស្ស-និសិ្សតកាន់តែមានភាពពេញនិយម
និងសម្បូរបែប
ដែលវាបានកែប្រែបរិស្ថានសាលាដែលជាកន្លែងទទួលចំណេះដឹង
ទៅជាកន្លែងបង្អូតម៉ូដសម្លៀកបំពាក់។
ជាទូទៅបើយើងធ្វើដំណើរតាមដងផ្លូវកាត់តាមវិទ្យាល័យ ឬសាកលវិទ្យាល័យមួយចំនួនក្នុងក្រុងភ្នំពេញ យើងនឹងបានឃើញសិស្ស-និសិ្សតជាច្រើននាក់ តុបតែងខ្លួនដែលពោរពេញទៅដោយភាពស៊ីវិល័យ មួយ
សម្លៀកបំពាក់ជាឯកសណ្ឋានសិស្ស ដែលបានកាត់និងច្នៃម៉ូដជាច្រើនស្ទីលគួរឲ្យទាក់ទាញ។ អ្នកខ្លះយកស្ទីលបែបថៃ និងអ្នកខ្លះទៀតយកស្ទីលបែបកូរ៉េទៅតាមចំណង់ចំណូលចិត្តរបស់ពួក គេ ។
ទោះបីជាពួកគេលេងម៉ូដចំពោះឯកសណ្ឋានសាលាក្តី ប៉ុន្តែពួកគាត់មិនបានល្មើសទៅលើបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងរបស់សាលាឡើយ ដោយនៅតែអនុវត្តតាមគោលការណ៍អាវស ខោឬសំពត់ខៀវចាស់ ព្រមទាំងបានដាក់អាវក្នុងខោឬសំពត់យ៉ាងត្រឹមត្រូវថែមទៀតផង។
ស្ថិតក្នុងឯកសណ្ឋានជានិស្សិត ដោយស្លៀកសំពត់រឹបលើកដល់ពាក់កណ្តាលខ្លួនជាមួយនឹងអាវកដុប ស្រួច ដៃប៉ោងដែលមើលទៅគួរឲ្យទាក់ទាញ កញ្ញា ទួត បុប្ផា អាយុ២៣ឆ្នាំ ជានិស្សិតសាកល វិទ្យាល័យន័រតុន បាននិយាយថា ម៉ូតសម្លៀកបំពាក់នេះគឺជាស្ទីលបែបកូរ៉េដែលកញ្ញាបានបញ្ចេញឲ្យ ជាងកាត់មកពាក់ជាឯកសណ្ឋានសាលា។ ព្រោះតែការមិនចូលចិត្តភាពសាមញ្ញនៃឯកសណ្ឋាន ទើបកញ្ញាបុប្ផាតែងតែកាត់ម៉ូដឯកសណ្ឋានថ្មីជារៀងរាល់ឆមាសដែលធ្វើ ឲ្យនាងមានមោទនភាព និងសប្បាយចិត្តជាខ្លាំងនៅពេលដែលមានគេសសើរពីម៉ូដខោអាវរបស់ នាង ហើយវាក៏ជំរុញឲ្យនាងមានចិត្តចង់ទៅសាលាជារៀងរាល់ថ្ងៃជាមួយ ឈុតឯកសណ្ឋានបែបកូរ៉េរបស់នាងដែរ។
បុប្ផាបានបញ្ជាក់ថា៖ «ខាងសាកលវិទ្យាល័យមិនដែលនិយាយ អ្វីពីម៉ូដសម្លៀកបំពាក់របស់ខ្ញុំឡើយ ព្រោះបើទោះបីជាវាជាម៉ូដបែបកូរ៉េ ប៉ុន្តែខ្ញុំមិនបានស្លៀកខុសពណ៌ ឬសិចស៊ីដែលខុសពីវិន័យសាលាទេ»។
រឿងបែបនេះ មិនមែនមានតែសិស្ស-និស្សិតនារីៗប៉ុណ្ណោះទេ ចំណែកឯសិស្សប្រុសៗវិញក៏មានការលេងម៉ូដឯកសណ្ឋានសិស្សមិនចាញ់ សិស្ស នារីប៉ុន្មានដែរ។
លោក ឈុន បុរី អាយុ២២ឆ្នាំ ជានិស្សិតសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទនីតិសាស្រ្ត និងវិទ្យាសាស្រ្តសេដ្ឋកិច្ច បាននិយាយថា រាល់ឯកសណ្ឋានសិស្សរបស់លោកត្រូវបានកាត់ និងច្នៃម៉ូដជាច្រើនដូចជា ការលេងម៉ូដហោប៉ៅ ថ្នេរអាវ ជាមួយនិងខោរឹបជើងកំប៉ុងជាដើម។ លោក បុរី បន្ថែមថា លោកតែងតែដើរចម្លងម៉ូដខោអាវស្អាតៗ តាមហាងលក់សម្លៀកបំពាក់នានា មកកាត់ច្នៃជាឯកសណ្ឋាននិស្សិត ដើម្បីមានម៉ូដឯកសណ្ឋានស្អាតប្លែកពីគេ ដែលទាក់ទាញចំណាប់អារម្មណ៍ពីនិស្សិតដទៃទៀត។ លោក បុរី បានបង្ហើបឲ្យដឹងថា៖ «ព្រោះតែខ្ញុំជាមនុស្សចូលចិត្តភាពហ៊ឺហារ ដូច្នេះហើយបើឲ្យខ្ញុំស្លៀកពាក់ឯកសណ្ឋាននិស្សិតធម្មតាគឺខ្ញុំ មានអារម្មណ៍ថាខ្មាស់គេណាស់»។
ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ លោកគ្រូអ្នកគ្រូតាមសាលាទូទៅដូចជាមិនស្វាគមន៍ចំពោះម៉ូដសម្លៀក បំពាក់លើឯកសណ្ឋានសិស្សនេះឡើយ។ អ្នកគ្រូ ឈុន ឡេងអន គ្រូជីវវិជ្ជានៃវិទ្យាល័យមួយបានបញ្ចេញនូវភាពមិនពេញចិត្តចំពោះ ការតុបតែសម្លៀកបំពាក់ជាឯកសណ្ឋានសិស្សនៅពេលបច្ចុប្បន្នថា អ្នកគ្រូមិនចូលចិត្តសិស្សឬនិស្សិតណាដែលចូលចិត្តតែងខ្លួនឬច្នៃ ម៉ូដប្លែកៗលើឯកសណ្ឋាននោះទេ ព្រោះវាមើលទៅមិនសមរម្យនិងអាចប៉ះពាល់ដល់អារម្មណ៍នៃការសិក្សា ទាំងខ្លួនឯងផ្ទាល់ និងអ្នកដទៃ។
អ្នកគ្រូបានបន្តថា៖ «ខ្ញុំមិនខ្វល់ពីការស្លៀកពាក់របស់សិស្សនៅខាងក្រៅសាលានោះទេ ប៉ុន្តែគ្រាន់តែសុំឲ្យពួកគាត់គោរពវិន័យ ដោយស្លៀកពាក់ឯកសណ្ឋានឲ្យបានសមរម្យនៅពេលដែលពួកគេនៅក្នុងសាលា ព្រោះថាការលេងម៉ូដផ្សេងៗវាមិនមានប្រយោជន៍ដល់ការសិក្សារបស់ពួក គេឡើយ»។
យុវវ័យម្នាក់ឈ្មោះ ផេង ផាន់ណា អាយុ២០ឆ្នាំ ជានិស្សិតឆ្នាំទីបីនៃសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទនីតិសាស្រ្ត និងវិទ្យាសាស្ត្រសេដ្ឋកិច្ច បានបង្ហាញនូវការមិនពេញចិត្តលើការច្នៃម៉ូដឯកសណ្ឋានសិស្សនេះថា រាល់និស្សិតទាំងអស់នៅសាលារបស់គាត់គឺតម្រូវឲ្យស្លៀកឯកសណ្ឋាន ឲ្យបានត្រឹមត្រូវ ប៉ុន្តែនិស្សិតមួយចំនួនបានព្យាយាមកែម៉ូដលើឯកសណ្ឋានរបស់ពួកគេ ព្រោះពួកគេចង់មើលទៅស្អាតប្លែកពីគេ ដើម្បីទាក់ទាញចំណាប់អារម្មណ៍ពីសិស្សដទៃ។ លោក ផាន់ណា សង្កត់ធ្ងន់ថា សាលាគឺជាកន្លែងបណ្តុះបណ្តាលចំណេះដឹង សាលាមិនមែនជាកន្លែងសម្រាប់អួតម៉ូដ សម្លៀកបំពាក់ឡើយ។ យុវសិស្សនោះអះអាងទៀតថា៖ «ខ្ញុំគិតថាស្ទីលឯកសណ្ឋានទាំងអស់នោះមិនអាចធ្វើឲ្យពូកគេមើល ទៅទាក់ទាញនោះ ទេ បើសិនជាការសិក្សា និងអាកប្បកិរិយា របស់ គេមិនល្អនោះ»។
ចំណែកឯអ្នកគ្រូ គីម សុជាតា ជាគ្រូបង្រៀនក្រៅម៉ោងផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចនៅសាកលវិទ្យាល័យជាតិគ្រប់ គ្រង បានបន្ទោសដល់ប្រព័ន្ធ ផ្សព្វផ្សាយផ្សេងៗដែលបានបញ្ជ្រាបចូលនូវវប្បធម៌បរទេសចូលកម្ពុជា ដែលវប្បធម៌ទាំងនោះបានជះឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងលើយុវវ័យក្មេងដែល កំពុងស្ថិតក្នុងវ័យចង់សាកល្បងរបស់ថ្មីដើម្បីបង្កើន នូវការស្ញប់ស្ញែងពីអ្នកដទៃ។ អ្នកគ្រូបានត្អូញត្អែរថា៖ «វាពិតណាស់ដែលនិស្សិតភាគច្រើនមានអាយុលើសពី១៨ឆ្នាំមានសិទ្ធិ ក្នុងការស្លៀកពាក់តាមអ្វីដែលពួកគេចង់ ប៉ុនែ្តពួកគេគួរតែកំណត់នូវការស្លៀកពាក់ក្នុងករណីមួយចំនួន ជាពិសេសពេលនៅក្នុងសាលារៀន»។
យ៉ាងណាមិញ ការលេងម៉ូដលើឯកសណ្ឋានសិស្សក្នុងសម័យនេះគឺដូចជាមេរោគដែលបាន រីកសុសសាយស្ទើរតែគ្រប់សាលាក្នុងក្រុងភ្នំពេញ។ លោក អ៊ីវ សៅសុខា នាយករងនៃវិទ្យាល័យព្រះស៊ីសុវត្ថិក៏ទទួលស្គាល់ដែរថា ការបង្ក្រាប និងលុបបំបាត់ការលេងម៉ូដឯកសណ្ឋានសិស្សនៅក្នុងសម័យទំនើបនេះ គឺពិតជាមានការលំបាក ប៉ុន្តែសាលាបាននឹងកំពុងតែខំប្រឹងលុបបំបាត់បន្ថែម ទៀត សូម្បីតែម៉ូដឡេវអាវក៏មិនឲ្យមានដែរ។ លោកនាយករងបាន បន្តថា សាលាមានគ្រូសន្តិសុខដែលតែងតែឃ្លាំមើលការស្លៀកពាក់របស់សិស្ស ជាប់ជានិច្ច។
សរុបទៅ ការស្លៀកពាក់ឯកសណ្ឋានសិស្សគឺត្រូវបានកំណត់ដោយក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា ដើម្បីកំណត់ឯកសណ្ឋាននៃសិស្សនិស្សិតគ្រប់រូប។ យើងគិតទៀតថា ការធ្វើបែបនេះ គឺវាធ្វើឲ្យសិស្សគ្រប់រូបមើលទៅស្មើភាពគ្នា ចំណេញពេលវេលា និងសន្សំសំចៃថវិកា។ ក្នុងករណីដែលបានពិភាក្សាខាងលើ ពួកយើងគិតថា រាល់វិទ្យាល័យ ជាពិសេសសាកលវិទ្យាល័យទាំងអស់ គួរតែគិតពិចារណាលើបញ្ហានេះបន្ថែម ទៀត និងគួរតែកំណត់ឯកសណ្ឋានសិ្សឲ្យបានត្រឹមត្រូវ ចៀសវាងការច្នៃម៉ូដផ្តេសផ្តាសដែលធ្វើឲ្យខូចទ្រង់ទ្រាយដើម និងធ្វើឲ្យខូចដល់សណ្តាប់ធ្នាប់នៅ ក្នុងសាលា៕
ជាទូទៅបើយើងធ្វើដំណើរតាមដងផ្លូវកាត់តាមវិទ្យាល័យ ឬសាកលវិទ្យាល័យមួយចំនួនក្នុងក្រុងភ្នំពេញ យើងនឹងបានឃើញសិស្ស-និសិ្សតជាច្រើននាក់ តុបតែងខ្លួនដែលពោរពេញទៅដោយភាពស៊ីវិល័យ មួយ
សម្លៀកបំពាក់ជាឯកសណ្ឋានសិស្ស ដែលបានកាត់និងច្នៃម៉ូដជាច្រើនស្ទីលគួរឲ្យទាក់ទាញ។ អ្នកខ្លះយកស្ទីលបែបថៃ និងអ្នកខ្លះទៀតយកស្ទីលបែបកូរ៉េទៅតាមចំណង់ចំណូលចិត្តរបស់ពួក គេ ។
ទោះបីជាពួកគេលេងម៉ូដចំពោះឯកសណ្ឋានសាលាក្តី ប៉ុន្តែពួកគាត់មិនបានល្មើសទៅលើបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងរបស់សាលាឡើយ ដោយនៅតែអនុវត្តតាមគោលការណ៍អាវស ខោឬសំពត់ខៀវចាស់ ព្រមទាំងបានដាក់អាវក្នុងខោឬសំពត់យ៉ាងត្រឹមត្រូវថែមទៀតផង។
ស្ថិតក្នុងឯកសណ្ឋានជានិស្សិត ដោយស្លៀកសំពត់រឹបលើកដល់ពាក់កណ្តាលខ្លួនជាមួយនឹងអាវកដុប ស្រួច ដៃប៉ោងដែលមើលទៅគួរឲ្យទាក់ទាញ កញ្ញា ទួត បុប្ផា អាយុ២៣ឆ្នាំ ជានិស្សិតសាកល វិទ្យាល័យន័រតុន បាននិយាយថា ម៉ូតសម្លៀកបំពាក់នេះគឺជាស្ទីលបែបកូរ៉េដែលកញ្ញាបានបញ្ចេញឲ្យ ជាងកាត់មកពាក់ជាឯកសណ្ឋានសាលា។ ព្រោះតែការមិនចូលចិត្តភាពសាមញ្ញនៃឯកសណ្ឋាន ទើបកញ្ញាបុប្ផាតែងតែកាត់ម៉ូដឯកសណ្ឋានថ្មីជារៀងរាល់ឆមាសដែលធ្វើ ឲ្យនាងមានមោទនភាព និងសប្បាយចិត្តជាខ្លាំងនៅពេលដែលមានគេសសើរពីម៉ូដខោអាវរបស់ នាង ហើយវាក៏ជំរុញឲ្យនាងមានចិត្តចង់ទៅសាលាជារៀងរាល់ថ្ងៃជាមួយ ឈុតឯកសណ្ឋានបែបកូរ៉េរបស់នាងដែរ។
បុប្ផាបានបញ្ជាក់ថា៖ «ខាងសាកលវិទ្យាល័យមិនដែលនិយាយ អ្វីពីម៉ូដសម្លៀកបំពាក់របស់ខ្ញុំឡើយ ព្រោះបើទោះបីជាវាជាម៉ូដបែបកូរ៉េ ប៉ុន្តែខ្ញុំមិនបានស្លៀកខុសពណ៌ ឬសិចស៊ីដែលខុសពីវិន័យសាលាទេ»។
រឿងបែបនេះ មិនមែនមានតែសិស្ស-និស្សិតនារីៗប៉ុណ្ណោះទេ ចំណែកឯសិស្សប្រុសៗវិញក៏មានការលេងម៉ូដឯកសណ្ឋានសិស្សមិនចាញ់ សិស្ស នារីប៉ុន្មានដែរ។
លោក ឈុន បុរី អាយុ២២ឆ្នាំ ជានិស្សិតសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទនីតិសាស្រ្ត និងវិទ្យាសាស្រ្តសេដ្ឋកិច្ច បាននិយាយថា រាល់ឯកសណ្ឋានសិស្សរបស់លោកត្រូវបានកាត់ និងច្នៃម៉ូដជាច្រើនដូចជា ការលេងម៉ូដហោប៉ៅ ថ្នេរអាវ ជាមួយនិងខោរឹបជើងកំប៉ុងជាដើម។ លោក បុរី បន្ថែមថា លោកតែងតែដើរចម្លងម៉ូដខោអាវស្អាតៗ តាមហាងលក់សម្លៀកបំពាក់នានា មកកាត់ច្នៃជាឯកសណ្ឋាននិស្សិត ដើម្បីមានម៉ូដឯកសណ្ឋានស្អាតប្លែកពីគេ ដែលទាក់ទាញចំណាប់អារម្មណ៍ពីនិស្សិតដទៃទៀត។ លោក បុរី បានបង្ហើបឲ្យដឹងថា៖ «ព្រោះតែខ្ញុំជាមនុស្សចូលចិត្តភាពហ៊ឺហារ ដូច្នេះហើយបើឲ្យខ្ញុំស្លៀកពាក់ឯកសណ្ឋាននិស្សិតធម្មតាគឺខ្ញុំ មានអារម្មណ៍ថាខ្មាស់គេណាស់»។
ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ លោកគ្រូអ្នកគ្រូតាមសាលាទូទៅដូចជាមិនស្វាគមន៍ចំពោះម៉ូដសម្លៀក បំពាក់លើឯកសណ្ឋានសិស្សនេះឡើយ។ អ្នកគ្រូ ឈុន ឡេងអន គ្រូជីវវិជ្ជានៃវិទ្យាល័យមួយបានបញ្ចេញនូវភាពមិនពេញចិត្តចំពោះ ការតុបតែសម្លៀកបំពាក់ជាឯកសណ្ឋានសិស្សនៅពេលបច្ចុប្បន្នថា អ្នកគ្រូមិនចូលចិត្តសិស្សឬនិស្សិតណាដែលចូលចិត្តតែងខ្លួនឬច្នៃ ម៉ូដប្លែកៗលើឯកសណ្ឋាននោះទេ ព្រោះវាមើលទៅមិនសមរម្យនិងអាចប៉ះពាល់ដល់អារម្មណ៍នៃការសិក្សា ទាំងខ្លួនឯងផ្ទាល់ និងអ្នកដទៃ។
អ្នកគ្រូបានបន្តថា៖ «ខ្ញុំមិនខ្វល់ពីការស្លៀកពាក់របស់សិស្សនៅខាងក្រៅសាលានោះទេ ប៉ុន្តែគ្រាន់តែសុំឲ្យពួកគាត់គោរពវិន័យ ដោយស្លៀកពាក់ឯកសណ្ឋានឲ្យបានសមរម្យនៅពេលដែលពួកគេនៅក្នុងសាលា ព្រោះថាការលេងម៉ូដផ្សេងៗវាមិនមានប្រយោជន៍ដល់ការសិក្សារបស់ពួក គេឡើយ»។
យុវវ័យម្នាក់ឈ្មោះ ផេង ផាន់ណា អាយុ២០ឆ្នាំ ជានិស្សិតឆ្នាំទីបីនៃសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទនីតិសាស្រ្ត និងវិទ្យាសាស្ត្រសេដ្ឋកិច្ច បានបង្ហាញនូវការមិនពេញចិត្តលើការច្នៃម៉ូដឯកសណ្ឋានសិស្សនេះថា រាល់និស្សិតទាំងអស់នៅសាលារបស់គាត់គឺតម្រូវឲ្យស្លៀកឯកសណ្ឋាន ឲ្យបានត្រឹមត្រូវ ប៉ុន្តែនិស្សិតមួយចំនួនបានព្យាយាមកែម៉ូដលើឯកសណ្ឋានរបស់ពួកគេ ព្រោះពួកគេចង់មើលទៅស្អាតប្លែកពីគេ ដើម្បីទាក់ទាញចំណាប់អារម្មណ៍ពីសិស្សដទៃ។ លោក ផាន់ណា សង្កត់ធ្ងន់ថា សាលាគឺជាកន្លែងបណ្តុះបណ្តាលចំណេះដឹង សាលាមិនមែនជាកន្លែងសម្រាប់អួតម៉ូដ សម្លៀកបំពាក់ឡើយ។ យុវសិស្សនោះអះអាងទៀតថា៖ «ខ្ញុំគិតថាស្ទីលឯកសណ្ឋានទាំងអស់នោះមិនអាចធ្វើឲ្យពូកគេមើល ទៅទាក់ទាញនោះ ទេ បើសិនជាការសិក្សា និងអាកប្បកិរិយា របស់ គេមិនល្អនោះ»។
ចំណែកឯអ្នកគ្រូ គីម សុជាតា ជាគ្រូបង្រៀនក្រៅម៉ោងផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចនៅសាកលវិទ្យាល័យជាតិគ្រប់ គ្រង បានបន្ទោសដល់ប្រព័ន្ធ ផ្សព្វផ្សាយផ្សេងៗដែលបានបញ្ជ្រាបចូលនូវវប្បធម៌បរទេសចូលកម្ពុជា ដែលវប្បធម៌ទាំងនោះបានជះឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងលើយុវវ័យក្មេងដែល កំពុងស្ថិតក្នុងវ័យចង់សាកល្បងរបស់ថ្មីដើម្បីបង្កើន នូវការស្ញប់ស្ញែងពីអ្នកដទៃ។ អ្នកគ្រូបានត្អូញត្អែរថា៖ «វាពិតណាស់ដែលនិស្សិតភាគច្រើនមានអាយុលើសពី១៨ឆ្នាំមានសិទ្ធិ ក្នុងការស្លៀកពាក់តាមអ្វីដែលពួកគេចង់ ប៉ុនែ្តពួកគេគួរតែកំណត់នូវការស្លៀកពាក់ក្នុងករណីមួយចំនួន ជាពិសេសពេលនៅក្នុងសាលារៀន»។
យ៉ាងណាមិញ ការលេងម៉ូដលើឯកសណ្ឋានសិស្សក្នុងសម័យនេះគឺដូចជាមេរោគដែលបាន រីកសុសសាយស្ទើរតែគ្រប់សាលាក្នុងក្រុងភ្នំពេញ។ លោក អ៊ីវ សៅសុខា នាយករងនៃវិទ្យាល័យព្រះស៊ីសុវត្ថិក៏ទទួលស្គាល់ដែរថា ការបង្ក្រាប និងលុបបំបាត់ការលេងម៉ូដឯកសណ្ឋានសិស្សនៅក្នុងសម័យទំនើបនេះ គឺពិតជាមានការលំបាក ប៉ុន្តែសាលាបាននឹងកំពុងតែខំប្រឹងលុបបំបាត់បន្ថែម ទៀត សូម្បីតែម៉ូដឡេវអាវក៏មិនឲ្យមានដែរ។ លោកនាយករងបាន បន្តថា សាលាមានគ្រូសន្តិសុខដែលតែងតែឃ្លាំមើលការស្លៀកពាក់របស់សិស្ស ជាប់ជានិច្ច។
សរុបទៅ ការស្លៀកពាក់ឯកសណ្ឋានសិស្សគឺត្រូវបានកំណត់ដោយក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា ដើម្បីកំណត់ឯកសណ្ឋាននៃសិស្សនិស្សិតគ្រប់រូប។ យើងគិតទៀតថា ការធ្វើបែបនេះ គឺវាធ្វើឲ្យសិស្សគ្រប់រូបមើលទៅស្មើភាពគ្នា ចំណេញពេលវេលា និងសន្សំសំចៃថវិកា។ ក្នុងករណីដែលបានពិភាក្សាខាងលើ ពួកយើងគិតថា រាល់វិទ្យាល័យ ជាពិសេសសាកលវិទ្យាល័យទាំងអស់ គួរតែគិតពិចារណាលើបញ្ហានេះបន្ថែម ទៀត និងគួរតែកំណត់ឯកសណ្ឋានសិ្សឲ្យបានត្រឹមត្រូវ ចៀសវាងការច្នៃម៉ូដផ្តេសផ្តាសដែលធ្វើឲ្យខូចទ្រង់ទ្រាយដើម និងធ្វើឲ្យខូចដល់សណ្តាប់ធ្នាប់នៅ ក្នុងសាលា៕