កញ្ញា អាលីន ដែលយុវតីជាអតិថិជនរបស់នាងតែងហៅថា បងស្រីហ័ង្ស
មានវ័យ២៣ឆ្នាំជាម្ចាស់ហាងកែសម្ផស្ស “អាលីនអ៊ុតសក់”
ធ្លាប់ធ្វើការជាកម្មការិនីរោងចក្រតាំងពីអាយុ១៦ឆ្នាំដោយចាប់
ផ្ដើមនៅឆ្នាំ២០០៥ រហូតដល់២០១០
ក្នុងរោងចក្រមួយក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។
ជួបជាមួយ sabay អាលីន បានដំណើរប្រាប់ពីខ្សែជីវិតខ្លះៗរបស់នាងអំឡុងពេលធ្វើការនៅរោង ចក្ររយៈពេលជាង៥ឆ្នាំទម្រាំនាងអាចបើកហាងអ៊ុតសក់តូចមួយនេះ បាន។ “ខ្ញុំខ្ចីអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណគេទើបចូលធ្វើការបានព្រោះពេលនោះមិន ទាន់គ្រប់អាយុចូលធ្វើការទេ”។
នាងបន្តក្នុងទឹកមុខរំលឹកដល់អតីតកាលថា ពេលនោះនាងនៅក្មេងមិនចេះគិតអ្វីវែងឆ្ងាយទេ គ្រាន់តែដឹងថាត្រូវធ្វើការ ហើយឆ្លៀតធ្វើថែមម៉ោងទៀតដើម្បីរកប្រាក់អោយបានច្រើនផ្ញើទៅម្ដាយ ដែលជាស្ត្រីមេម៉ាយនៅ ឯស្រុក និងចាយវាយនៅភ្នំពេញ ព្រមទាំងទិញរបស់ដែលខ្លួនស្រឡាញ់តាមបែបយុវវ័យ។ អាលីន សើចហើយរំលឹកអារម្មណ៍នៅពេលនោះថា “គ្មានចេះគិតអីទេខ្ញុំពេលនោះ ដឹងថាធ្វើការដើម្បីបានលុយ បានលុយដើម្បីផ្ញើអោយម៉ែ សល់ប៉ាម៉ានចាយម៉ាគ្រប់និងទិញរបស់ប្រើ”។
នៅពេលត្រូវបានចោទសួរថា មូលហេតុអ្វីទើបអាចធ្វើអោយ អាលីន មានជំនាញកែសម្ផស្សនិងរហូតដល់បើកហាងខ្លួនឯងបាន? អាលីន រៀបរាប់អោយដឹងថា បួនឆ្នាំចេញចូលក្នុងរោងចក្រមួយថ្ងៃមិនតិចជាង៩ម៉ោងដូចតួ ល្ខោន នាងក៏ចាប់ផ្ដើមស្គាល់ពីជីវិត និងសម្លឹងឃើញជ្រុងខ្លះៗនៃជីវិតនារីក្នុងក្រុងភ្នំពេញដែលមាន ស្ថានភាពប្រសើរជាងនាង។ “ខ្ញុំឃើញគេចេះកាត់ដេរសំលៀកបំពាក់ម៉ូដ ចេះកែសម្ផស្ស បើកកន្លែងលក់ដូរ ខ្ញុំភ្នកគំនិតមួយថា តិចខ្ញុំអាចធ្វើដូចគេបានដែរទៅ?”។
ម្ចាស់ហាងវ័យ២៣ឆ្នាំរូបនេះបន្តអោយដឹងថា នៅឆ្នាំ២០០៩នាងយល់ពីការរស់នៅក្នុងជីវិតជាកម្មការិនី[បានមុខ ខ្វះក្រោយ ចុងខែ ហ៊ឹម!] ដូច្នេះហើយទើបនាងមិនសង្វាតថែមម៉ោងរកកម្រៃបន្ថែមទេ ប៉ុន្តែយកពេលនោះទៅរៀនជំនាញកែសម្ផស្ស។ រហូតដល់ឆ្នាំ២០១០ទើបនាងឈប់ធ្វើការនៅរោងចក្រព្រោះនាងមានជំនាញ កែសម្ផស្សនេះអាចប្រើការបាន។ នាងបញ្ជាក់ថា នាងគ្មានលទ្ធភាពបើកហាងខ្លួនឯងទេ ប៉ុន្តែនាងទៅធ្វើការក្នុងហាងគេយកប្រាក់ខែនិងចែកភាគរយ។
អាលីន រំលឹកអោយដឹងថា មួយឆ្នាំពេញដែលនាងត្រូវធ្វើការនៅហាងរបស់គេយកប្រាក់ខែ ប៉ុន្តែមួយឆ្នាំនោះនាងដឹងថា ជីវិតគឺផ្លាស់ប្ដូរហើយ។ នាងបន្តថា ត្រឹមប្រើជំនាញដែលនាងខំរៀនទាំងត្រដាបត្រដួសពេញមួយឆ្នាំនោះមក ធ្វើការអោយគេ ក៏ជីវិតមានភាពប្រសើរជាងការដែលធ្វើការនៅរោងចក្រច្រើនដែរ នៅពេលនោះនាងក៏ខំសន្សំប្រាក់ និងតាំងចិត្តបើកហាងមួយផ្ទាល់ខ្លួន “វាជាក្ដីសុបិនរបស់ខ្ញុំដែលអាចបើកហាងខ្លួនឯងមួយ”។
ទីបំផុតនៅចុងឆ្នាំ២០១១ អាលីន ក៏អាចជួលផ្ទះបើកហាងអ៊ុតសក់មួយបានដោយចូលហ៊ុនជាមួយមិត្តភ័ក្ដិ។ នាងបានបង្ហើបពីមុខរបរនេះថា ដំបូងឡើយមិនសូវជាមានគេចូលច្រើនទេ ប៉ុន្តែនាងសំណាងល្អដោយតាំងពីខែដំបូងមកនាងមិនខាតទេគឺមាន ភ្ញៀវចូលល្មមនឹងអាចចំណាយគ្រប់គ្រាន់លើថ្លៃផ្ទះនិងការចំណាយ ផ្សេងៗ។ ទាំងមុខញញឹមម្ចាស់ហាងរូបនេះបន្តថា មិនបានប៉ុន្មានខែទេ ហាងនាងក៏មានគេស្គាល់ច្រើនជាពិសេសក្មេង។ “ពេលខ្លះមួយថ្ងៃខ្ញុំរកបានស្មើនឹងធ្វើការនៅរោងចក្រមួយខែ ខ្ញុំរកនិយាយពីអារម្មណ៍នោះមិនចេញទេ តែខ្ញុំដឹងថាជីវិតគឺផ្លាស់ប្ដូរឆ្ងាយដាច់ពីអតីតកាល”។
វិស័យកាត់ដេរត្រូវគេរាប់បញ្ចូលជាប្រភពផ្ដល់ការងារមួយយ៉ាងធំ សម្រាប់នារីខ្មែរដែលភាគច្រើនធ្វើចំណាកស្រុកមកពីជនបទ។ ច្រើនឆ្នាំក្រោយឧស្សាហកម្មមួយនេះបានដំណើរការគេឃើញមានស្ត្រី ខ្មែរខ្លះបម្រើការងារនេះលើសប្រាំឆ្នាំ ខ្លះឆ្លៀតទៅរៀនចាប់យកជំនាញក្រោយម៉ោងធ្វើការ ខ្លះងាកទៅធ្វើការងារផ្សេងៗ និងខ្លះទៀតត្រឡប់ទៅធ្វើស្រែចម្ការវិញ៕(sabay)
ជួបជាមួយ sabay អាលីន បានដំណើរប្រាប់ពីខ្សែជីវិតខ្លះៗរបស់នាងអំឡុងពេលធ្វើការនៅរោង ចក្ររយៈពេលជាង៥ឆ្នាំទម្រាំនាងអាចបើកហាងអ៊ុតសក់តូចមួយនេះ បាន។ “ខ្ញុំខ្ចីអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណគេទើបចូលធ្វើការបានព្រោះពេលនោះមិន ទាន់គ្រប់អាយុចូលធ្វើការទេ”។
នាងបន្តក្នុងទឹកមុខរំលឹកដល់អតីតកាលថា ពេលនោះនាងនៅក្មេងមិនចេះគិតអ្វីវែងឆ្ងាយទេ គ្រាន់តែដឹងថាត្រូវធ្វើការ ហើយឆ្លៀតធ្វើថែមម៉ោងទៀតដើម្បីរកប្រាក់អោយបានច្រើនផ្ញើទៅម្ដាយ ដែលជាស្ត្រីមេម៉ាយនៅ ឯស្រុក និងចាយវាយនៅភ្នំពេញ ព្រមទាំងទិញរបស់ដែលខ្លួនស្រឡាញ់តាមបែបយុវវ័យ។ អាលីន សើចហើយរំលឹកអារម្មណ៍នៅពេលនោះថា “គ្មានចេះគិតអីទេខ្ញុំពេលនោះ ដឹងថាធ្វើការដើម្បីបានលុយ បានលុយដើម្បីផ្ញើអោយម៉ែ សល់ប៉ាម៉ានចាយម៉ាគ្រប់និងទិញរបស់ប្រើ”។
នៅពេលត្រូវបានចោទសួរថា មូលហេតុអ្វីទើបអាចធ្វើអោយ អាលីន មានជំនាញកែសម្ផស្សនិងរហូតដល់បើកហាងខ្លួនឯងបាន? អាលីន រៀបរាប់អោយដឹងថា បួនឆ្នាំចេញចូលក្នុងរោងចក្រមួយថ្ងៃមិនតិចជាង៩ម៉ោងដូចតួ ល្ខោន នាងក៏ចាប់ផ្ដើមស្គាល់ពីជីវិត និងសម្លឹងឃើញជ្រុងខ្លះៗនៃជីវិតនារីក្នុងក្រុងភ្នំពេញដែលមាន ស្ថានភាពប្រសើរជាងនាង។ “ខ្ញុំឃើញគេចេះកាត់ដេរសំលៀកបំពាក់ម៉ូដ ចេះកែសម្ផស្ស បើកកន្លែងលក់ដូរ ខ្ញុំភ្នកគំនិតមួយថា តិចខ្ញុំអាចធ្វើដូចគេបានដែរទៅ?”។
ម្ចាស់ហាងវ័យ២៣ឆ្នាំរូបនេះបន្តអោយដឹងថា នៅឆ្នាំ២០០៩នាងយល់ពីការរស់នៅក្នុងជីវិតជាកម្មការិនី[បានមុខ ខ្វះក្រោយ ចុងខែ ហ៊ឹម!] ដូច្នេះហើយទើបនាងមិនសង្វាតថែមម៉ោងរកកម្រៃបន្ថែមទេ ប៉ុន្តែយកពេលនោះទៅរៀនជំនាញកែសម្ផស្ស។ រហូតដល់ឆ្នាំ២០១០ទើបនាងឈប់ធ្វើការនៅរោងចក្រព្រោះនាងមានជំនាញ កែសម្ផស្សនេះអាចប្រើការបាន។ នាងបញ្ជាក់ថា នាងគ្មានលទ្ធភាពបើកហាងខ្លួនឯងទេ ប៉ុន្តែនាងទៅធ្វើការក្នុងហាងគេយកប្រាក់ខែនិងចែកភាគរយ។
អាលីន រំលឹកអោយដឹងថា មួយឆ្នាំពេញដែលនាងត្រូវធ្វើការនៅហាងរបស់គេយកប្រាក់ខែ ប៉ុន្តែមួយឆ្នាំនោះនាងដឹងថា ជីវិតគឺផ្លាស់ប្ដូរហើយ។ នាងបន្តថា ត្រឹមប្រើជំនាញដែលនាងខំរៀនទាំងត្រដាបត្រដួសពេញមួយឆ្នាំនោះមក ធ្វើការអោយគេ ក៏ជីវិតមានភាពប្រសើរជាងការដែលធ្វើការនៅរោងចក្រច្រើនដែរ នៅពេលនោះនាងក៏ខំសន្សំប្រាក់ និងតាំងចិត្តបើកហាងមួយផ្ទាល់ខ្លួន “វាជាក្ដីសុបិនរបស់ខ្ញុំដែលអាចបើកហាងខ្លួនឯងមួយ”។
ទីបំផុតនៅចុងឆ្នាំ២០១១ អាលីន ក៏អាចជួលផ្ទះបើកហាងអ៊ុតសក់មួយបានដោយចូលហ៊ុនជាមួយមិត្តភ័ក្ដិ។ នាងបានបង្ហើបពីមុខរបរនេះថា ដំបូងឡើយមិនសូវជាមានគេចូលច្រើនទេ ប៉ុន្តែនាងសំណាងល្អដោយតាំងពីខែដំបូងមកនាងមិនខាតទេគឺមាន ភ្ញៀវចូលល្មមនឹងអាចចំណាយគ្រប់គ្រាន់លើថ្លៃផ្ទះនិងការចំណាយ ផ្សេងៗ។ ទាំងមុខញញឹមម្ចាស់ហាងរូបនេះបន្តថា មិនបានប៉ុន្មានខែទេ ហាងនាងក៏មានគេស្គាល់ច្រើនជាពិសេសក្មេង។ “ពេលខ្លះមួយថ្ងៃខ្ញុំរកបានស្មើនឹងធ្វើការនៅរោងចក្រមួយខែ ខ្ញុំរកនិយាយពីអារម្មណ៍នោះមិនចេញទេ តែខ្ញុំដឹងថាជីវិតគឺផ្លាស់ប្ដូរឆ្ងាយដាច់ពីអតីតកាល”។
វិស័យកាត់ដេរត្រូវគេរាប់បញ្ចូលជាប្រភពផ្ដល់ការងារមួយយ៉ាងធំ សម្រាប់នារីខ្មែរដែលភាគច្រើនធ្វើចំណាកស្រុកមកពីជនបទ។ ច្រើនឆ្នាំក្រោយឧស្សាហកម្មមួយនេះបានដំណើរការគេឃើញមានស្ត្រី ខ្មែរខ្លះបម្រើការងារនេះលើសប្រាំឆ្នាំ ខ្លះឆ្លៀតទៅរៀនចាប់យកជំនាញក្រោយម៉ោងធ្វើការ ខ្លះងាកទៅធ្វើការងារផ្សេងៗ និងខ្លះទៀតត្រឡប់ទៅធ្វើស្រែចម្ការវិញ៕(sabay)