តួយ៉ាងកុមារា ជា ចេង អាយុ១៤ឆ្នាំ ជាកុមារអនាថាមួយរូបដែលគ្មានទីជំរកពិតប្រាដក គ្មានអាហារហូបចុកគ្រប់គ្រាន់ ដោយឪពុកចាប់ពន្ធនាគារ ឬរីឯម្តាយមានជីវភាពទីទ័លក្រ ហើយការសិក្សារៀនសូត្របានត្រឹមថ្នាក់ទី៤ក៏សម្រេចចិត្តឈប់រៀន មកធ្វើជាអ្នកបោសជូតឡានតាមស្តុបទៅវិញ។
កុមារា ជា ចេងបាននិយាយថា “ ខ្ញុំមកបោសជូតឡាន អស់រយៈពេលពីរបីខែហើយ ដោយពេលខ្លះត្រូវបានម្ចាស់ឡានឲ្យលុយ ( អាស្រ័យលើទឹកចិត្តម្ចាស់អាចឲ្យ២០០រៀល ដល់៤.០០០រៀល)”។
កុមារា ជា ចេងបាននិយាយបន្តថា “ខ្ញុំចេញមកបោសឡានឲ្យគេតែនៅម៉ោង៩ព្រឹក ដល់ម៉ោង១១ព្រឹក និងនៅ ម៉ោង៤ល្លាច ដល់ម៉ោង៧យប់។ ប្រាក់ដែលទទួលបានក្នុងមួយថ្ងៃអាច១ម៉ឺនរៀល ដល់២ម៉ឺនរៀល រួចប្រាក់ទាំងនេះ ត្រូវយកទៅជូនម្តាយដើមទិញអង្គរ និងម្ហូប”។
រីឯកុមារា រស់ អ៊ូក អាយុ១៥ ជាកុមារអនាថាដើរដេកតាមផ្សារ ព្រោះត្រូវបានម្តាយឪពុកស្លាប់ចោល និងបានរៀនសូត្រត្រឹមថ្នាក់ទី៦ ហើយក៏ធ្លាប់បាននៅអង្គការកុមារកំព្រាដែរ តែក្រោយមកសម្រេចចិត្តចេញវិញ បាននិយាយថា “ ដោយខ្ញុំឃើញគេជូតឡានបានលុយ ក៏មកជូតនឹងគេទៅ ដោយពេលខ្លះបានលុយ និងពេលខ្លះមិនលុយ រួចហើយត្រូវម្ចាស់ឡានស្តីបន្ទោស និងមានពេលខ្លះទៀតម្ចាស់ឡានអនុញ្ញាតឲ្យជូត តែអង្គរក្សមិនឲ្យជូតថែមទាំងស្តីបន្ទោសទៀតផង”។
កុមារា រស់ អ៊ូកបន្តថា “ខ្ញុំដើរបោសជូតឡាន ចល័តតាមស្តុបធំៗ ឲ្យតែឡានអាចបោសជូតបានគឺខ្ញុំបោសហើយ តែចំពោះឡានស៊េរីទំនើបខ្លាំង ខ្ញុំមិនជូតទេខ្លាចម្ចាស់ឡានស្តីបន្ទោស”។
ចំពោះកុមារ សួន សុខា អាយុ១៤ឆ្នាំ ពុំបានរៀនសូត្រទេព្រោះតែម្តាយឪពុកស្លាប់ចោល ហើយមកដេកនៅផ្សារដើមគ ដោយនៅពេលខ្លះត្រូវដើរសុំទាន តែភាគច្រើនគឺបោសជូតឡានតាមស្តុប បាននិយាយថា
“ខ្ញុំបានបោសជូតឡានបីខែហើយ លុយទទួលបានគឺយកទៅទិញនំចំណី និងបាយហូប” ។
កុមារ សួន សុខា បានបន្តថា “ នៅពេលខ្លះមានអ្នកមកវាយធ្វើបាប និងបានយកលុយទៅអស់ ហើយត្រូវឈឺខ្លួន និងដេកអត់បាយ ថែមទាំងបង្ខំឲ្យប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនក៏មាន”។
ទាក់ទិននឹង ទិដ្ឋភាពខាងលើ លោកស្រីវេជ្ជបណ្ឌិត ពុង ឈីវកេក ប្រធានអង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ បានមានប្រសាសន៍ថា អង្គការលោកស្រីមិនចង់ឃើញកុមារត្រូវបានគេប្រើប្រាស់កម្លាំងពលកម្ម នៅតាមកន្លែងធ្វើការធ្ងន់ធ្ងរ និងបង្ខំឲ្យធ្វើការស៊ីឈ្នួលតាមផ្ទះ ភោជនីយដ្ឋាន ដោយពុំបានទទួលការរៀនសូត្រនោះឡើយ។
លោកស្រីបាន បញ្ជាក់ថា “តាមការអង្កេត ឃើញថា ការរំលោភសេពសន្ថវៈនៅតែមាន ហើយកុមារដែលធ្វើការនៅកន្លែងធ្វើការងារធ្ងន់ធ្ងរ និងធ្វើការនៅតាមផ្ទះ ភោជនីយដ្ឋាន ក៏នៅតែមាន មិនអាចលុបបំបាត់បាន នោះដោយសារតែបញ្ហាក្រលំបាករបស់ឪពុកម្ដាយ ដែលយកកូនមកឲ្យស៊ីឈ្នួលបម្រើការងារតាមផ្ទះ និងកន្លែងនានា ដោយមិនគិតពីអនាគតរបស់កូន ហើយឪពុកម្ដាយខ្លះទៀត យកកូនមកធ្វើការដើម្បីសងបំណុលគេ ដោយកុមារទាំងនោះមិនបានទៅសាលា និងខ្លះទៀតត្រូវបានឈប់ពីសាលា ដោយម្ដាយឪពុក ឬអាណាព្យាបាល យកមកឲ្យធ្វើការរកប្រាក់”។
លោកស្រីវេជ្ជបណ្ឌិតបានរៀបរាប់ បន្តថា អង្គការលីកាដូបានរកឃើញកុមារធ្វើការនៅតាមស្រែអំបិល (កំពត, កែប), បកបង្គា, តាមឡឥដ្ឋ, រោងចក្រ, កុមារខ្លះទៀតធ្វើការនៅកន្លែងចាក់សំរាម (គ្មានការការពារសុខភាព) និងកន្លែងធ្វើការធ្ងន់ដូចមនុស្សធំ ដោយមិនបានទៅសាលា។
លោកស្រីប្រធានអង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូបានបន្ថែមថា ចំពោះកុមារដែលលក់ដូរវត្ថុអនុស្សាវរីយ៍ និងចំណីអាហារផ្សេងទៀត តាមអាហារដ្ឋាននានានោះ មិនប្រឈមគ្រោះថ្នាក់ធ្ងន់ធ្ងរ មិនគ្រោះថ្នាក់ដល់ជីវិត ដូចកុមារដែលធ្វើការនៅតាមស្រែអំបិល រោងចក្រ និងឡឥដ្ឋទេ ដោយម្ដាយឪពុកខ្លះបានឲ្យកូនមានពេលទៅសាលា ប៉ុន្តែការប្រើប្រាស់កម្លាំងពលកម្មកុមារ ឲ្យធ្វើជាអ្នកស្វែងរកប្រាក់ចំណូលសម្រាប់គ្រួសារ ជំនួសអាណាព្យាបាល ឪពុកម្ដាយនោះ ជាទង្វើខុសច្បាប់ និងអសីលធម៌សង្គម។ តាមច្បាប់ កុមារដែលមានអាយុចាប់ពី ៦ឆ្នាំ ទទួលបានសិទ្ធិចូលរៀនដោយមិនបង់ថ្លៃ នៅសាលារដ្ឋ រហូតដល់ចប់មធ្យមសិក្សាបឋមភូមិ។
លោកស្រី បញ្ជាក់ទៀតថា “ចំពោះការឲ្យកុមារចូលរួមចំណែកក្នុងសេដ្ឋកិច្ច សម្រាប់ថ្ងៃសៅរ៍ និងអាទិត្យ សម្រាកពីការរៀនសូត្រ គឺជារឿងធម្មតា ប៉ុន្តែខ្ញុំចង់ឃើញកុមារទាំងនោះចូលសាលា។ កុមារដែលរៀនសូត្រ ទើបមានចំណេះវិជ្ជា រកការងារធ្វើក៏ស្រួល និងមិនងាយចាញ់បោកគេ ដោយគេចេះពិចារណា”។
ស្របពេលជាមួយគ្នានេះដែរ កម្ពុជាជាប្រទេសហត្ថលេខី នៃអនុសញ្ញាអង្គការសហប្រជាជាតិ ស្ដីពីសិទ្ធិកុមារ និងអនុសញ្ញាលេខ ១៨២ របស់អង្គការពលកម្មអន្តរជាតិ ស្ដីពី ការលុបបំបាត់ទម្រង់ធ្ងន់ធ្ងរបំផុតនៃពលកម្មកុមារ។ ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដែលមានសម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន ជានាយករដ្ឋមន្ត្រី បានចេញសារាចរណែនាំ ស្ដីពី ការចាត់តាំងខួបលើកទី៦៣ ទិវាកុមារអន្តរជាតិ ១មិថុនា ខួបលើកទី១១ ទិវាពិភពលោកប្រឆាំងពលកម្មកុមារ ១២មិថុនា និងទិវាកុមារកម្ពុជា ឆ្នាំ២០១២ ដែលទាំងនេះ គឺជាការចូលរួមលុបបំបាត់ទម្រង់ធ្ងន់ធ្ងរបំផុតនៃពលកម្មកុមារ។
នៅក្នុងសេចក្ដីណែនាំនោះដែរ សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន (១៧ ឧសភា ២០១២) បានបញ្ជាក់ថា ការប្រារព្ធទិវាពិភពលោកប្រឆាំងនឹងពលកម្មកុមារ ១២មិថុនា គឺសំដៅទប់ស្កាត់ការប្រើប្រាស់ពលកម្មកុមារ និងទម្រង់ធ្ងន់ធ្ងរ ដូចជា ទាសករកុមារ ការជួញដូរកុមារ ពេស្យាចារកុមារ ការប្រើប្រាស់កុមារក្នុងជម្លោះប្រដាប់អាវុធ និងក្នុងស្ថានភាពងាយរងគ្រោះ។ សម្ដេចបានបញ្ជាក់បន្តថា យោងតាមរបាយការណ៍របស់អង្គការពលកម្មអន្តរជាតិ ក្នុងពិភពលោកមានកុមារប្រមាណ ២១៥ លាននាក់ ដែលកំពុងពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងពលកម្មកុមារ (កុមារាចំនួន ១២៧ លាននាក់, កុមារីចំនួន ៨៨ លាននាក់) ក្នុងនោះ មានកុមារចំនួនប្រមាណ ១១៥ លាននាក់ (កុមារាចំនួន ៧៤ លាននាក់, កុមារីចំនួន ៤១ លាននាក់) កំពុងរងគ្រោះដោយទម្រង់ធ្ងន់ធ្ងរនៃពលកម្មកុមារ។ អាស្រ័យហេតុនេះហើយ ទើបអង្គការពលកម្មអន្តរជាតិ សម្រេចយកថ្ងៃទី១២មិថុនា ជារៀងរាល់ឆ្នាំ ដើម្បីរៀបចំទិវាពិភពលោកប្រឆាំងពលកម្មកុមារ។
នៅក្នុងសារាចរ ណែនាំដដែលនោះ បានបញ្ជាក់ថា រាជរដ្ឋាភិបាលបានបង្កើនសកម្មភាពគាំទ្រ និងការពារដល់កុមារ ដើម្បីលើកស្ទួយឧត្តមប្រយោជន៍របស់កុមារ និងដើម្បីអនុវត្តឲ្យកាន់តែប្រសើរឡើងថែមទៀត នូវសិទ្ធិជាចម្បងទាំងបួនរបស់កុមារ គឺសិទ្ធរស់រានមានជីវិត, សិទ្ធិទទួលបានការការពារ, សិទ្ធិក្នុងការអភិវឌ្ឍ និងសិទ្ធិក្នុងការចូលរួម។ ស្ថានភាពមាតាទារក ការអប់រំសិក្សា និងការការពារកុមារប្រឆាំងនឹងអំពើរំលោភបំពានផ្សេងៗ ត្រូវបានយកចិត្តទុកដាក់ជំរុញឲ្យកាន់តែប្រសើរឡើងជាលំដាប់ ហើយសម្រេចបានលទ្ធផលជាច្រើន តាមគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍សហសវត្សរ៍។ ជាងនេះទៀត រាជរដ្ឋាភិបាលបានបង្កើនថវិកាលើវិស័យសង្គមកិច្ច អប់រំ សុខាភិបាល អភិវឌ្ឍន៍ជនបទ កសិកម្ម និងវិស័យមួយចំនួនទៀត ក្នុងគោលដៅឲ្យប្រជាជន ជាពិសេសកុមារ ទទួលបានសេវាសង្គមប្រកបដោយសមធម៌ កាន់តែប្រសើរឡើងថែមទៀត។
បើទោះបីជាយ៉ាងនេះក្ដី កុមារកម្ពុជានៅប្រឈមមុខជាមួយនឹងបញ្ហាមួយចំនួននៅឡើយ ដែលតម្រូវឲ្យយើងទាំងអស់គ្នាចូលរួមដោះស្រាយឲ្យបានទាន់ពេលវេលា និងចំគោលដៅ ជាពិសេសយកចិត្តទុកដាក់អនុវត្តឲ្យបានល្អ និងមានប្រសិទ្ធភាព នូវគោលនយោបាយ លិខិតបទដ្ឋានគតិយុទ្ធ ផែនការជាតិ និងកម្មវិធីជាច្រើន ដែលរាជរដ្ឋាភិបាលបានបង្កើតឡើង រួមមាន គោលនយោបាយថែទាំ ជំនួយចំពោះកុមារ យុទ្ធសាស្ដ្រជាតិគាំពារសង្គមសម្រាប់ជនក្រីក្រ និងជនងាយរងគ្រោះ បទដ្ឋានអប្បបរមាសម្រាប់ការថែទាំកុមារក្នុងមណ្ឌល បទដ្ឋានអប្បបរមាសម្រាប់ការថែទាំ ជំនួយចំពោះកុមារនៅតាមសហគមន៍ បទដ្ឋាន និងគោលការណ៍ណែនាំសម្រាប់ការថែទាំ ការគាំទ្រ និងការការពារកុមារកំព្រា និងកុមារងាយរងគ្រោះ និងនីតិវីធីអនុវត្តគោលនយោបាយ ស្ដីពីការថែទាំ ជំនួយចំពោះកុមារ។
នៅកម្ពុជា បើតាមការអះអាងរបស់អង្គការពលកម្មអន្តរជាតិ (ILO) មានកុមារសរុបប្រហែល ១លាន ៥សែននាក់ ដែលកំពុងពាក់ព័ន្ធនឹងពលកម្មកុមារ។ ក្នុងចំណោមនោះ កុមារប្រហែល ៣១ ម៉ឺននាក់ កំពុងស្ថិតនៅក្នុងទម្រង់ធ្ងន់ធ្ងរនៃពលកម្មកុមារ។ មានការប៉ាន់ស្មានថា នៅក្នុងពិភពលោកសព្វថ្ងៃនេះ មានកុមារប្រមាណ ២១៥ លាននាក់ ពាក់ព័ន្ធនឹងពលកម្មកុមារ ហើយពួកគេជាងពាក់កណ្តាល បានធ្លាក់ចូលក្នុងទម្រង់ធ្ងន់ធ្ងរនៃពលកម្មកុមារ។
អង្គការ ILO បានចេញផ្សាយសាររបស់ខ្លួន ដើម្បីចូលរួមទិវាពិភពលោកប្រឆាំងនឹងពលកម្មកុមារ ១២មិថុនា ថា “នៅក្នុងទម្រង់ធ្ងន់ធ្ងរនៃពលកម្មកុមារ កុមារទទួលរងប៉ះពាល់ដល់ផ្លូវកាយ ផ្លូវចិត្ត និងសីលធម៌ ដែលធ្វើឲ្យមានការរងគ្រោះយូរអង្វែងចំពោះកុមារទៀតផង។ ការចូលក្នុងទីផ្សារការងារមុនពេលពេញវ័យ ពួកគេនឹងមិនបានទទួលការអប់រំ និងការបណ្តុះបណ្តាលចាំបាច់ សម្រាប់ជួយអនាគត គ្រួសារ និងសហគមន៍របស់ពួកគេឡើយ”។
នៅឆ្នាំ២០០៨ កម្ពុជាបានក្លាយជាប្រទេសមួយ ក្នុងចំណោមប្រទេសលំដាប់ទីមួយនៅក្នុងតំបន់ ដែលបានអនុម័តទទួលយកគោលដៅរបស់អង្គការពលកម្មអន្តរជាតិ ILO ស្តីពីការបញ្ចប់ទម្រង់ធ្ងន់ធ្ងរបំផុតនៃពលកម្មកុមារ ឲ្យអស់នៅត្រឹមឆ្នាំ២០១៦។ ហេតុនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលបានបំពេញការងារជាច្រើន ដើម្បីធ្វើឲ្យគោលដៅនេះក្លាយជាការពិត។ បច្ចុប្បន្ន មានក្រសួងផ្សេងៗចំនួន ៩ របស់រាជរដ្ឋាភិបាល និងបណ្តាខេត្តជាច្រើន រួមទាំងរាជធានីភ្នំពេញផងដែរ កំពុងធ្វើការរួមគ្នាក្នុងការសម្របសម្រួល និងចាត់វិធានការផ្សេងៗ ដើម្បីបញ្ចប់ទម្រង់ធ្ងន់ធ្ងរនៃពលកម្មកុមារនៅកម្ពុជា នាឆ្នាំ២០១៦៕
