នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៧៤
ក្មេងស្រីក្នុងវ័យ១៥ឆ្នាំម្នាក់ឈ្មោះថា មាន
ចេនត្រូវបានកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមស្នើរឱ្យចាកចេញពីលំនៅ
ស្ថានក្នុងខេត្ដស្ទឹងត្រែងដោយធ្វើដំណើរទៅកាន់ខេត្ដព្រះវិហារ
ដើម្បីទៅទទួលការអប់រំ រៀនសូត្រឱ្យក្លាយទៅជាមនុស្សស្អាតស្អំ
ឯករាជ្យម្ចាស់ការ និងរៀនអំពីវិន័យផ្សេងទៀតរបស់កុម្មុយនីស្ដខ្មែរ
ក្រហម។ ចេន មិនចង់ចេញពីផ្ទះទាំងនៅវ័យក្មេងយ៉ាងដូច្នេះទេ
ប៉ុន្ដែនាងមិនអាចតវ៉ាទៅនឹងការស្នើសុំរបស់កម្មាភិបាលខ្មែរក្រហម
បានទេហើយឪពុកម្ដាយរបស់នាងក៏គ្មានសិទ្ធិនិងឥទ្ធិពលទៅតវ៉ាជាមួយ
កម្មាភិបាលខ្មែរ ក្រហមដែរ។
ចម្ងាយផ្លូវពីស្ទឹងត្រែងទៅ
ព្រះវិហារមានប្រវែងប្រហែលជា១៦០គីឡូម៉ែត្រ តែរយៈចម្ងាយនេះ
រិតតែធ្វើឱ្យកាន់តែឆ្ងាយទៅទៀតដោយសារតែចន្លោះនោះគឺជាតំបន់
ព្រៃភ្នំដ៏ក្រាស់ឃ្មឹក ផ្លូវក្រហេងក្រហូង ព្រម
ទាំងមិនមានប្រព័ន្ធទំនាក់ទំនងផង។ ទោះបីជាឆ្ងាយយ៉ាងនេះក្ដី ចេន
ពុំដែលរំពឹងទុកថា រូបគាត់នឹងឃ្លាតឆ្ងាយពី
ក្រុមគ្រួសាររបស់គាត់យូរយ៉ាងនោះទេ។ ថ្ងៃដែលគាត់ចាកចេញពីផ្ទះ
បានក្លាយទៅជាពេលចុងក្រោយបំផុត
ដែលគាត់បានឃើញមុខឪពុកជាលើកចុងក្រោយ។
ទើបតែក្នុងឆ្នាំ១៩៨០ទេដែលគាត់អាចវិលត្រលប់មក ផ្ទះរបស់
គាត់នៅខេត្ដស្ទឹងត្រែងវិញបាន តែជាអកុសល ទើបតែពេលនោះដែរដែល ចេន
ដឹងថាបាត់បង់ឪពុក ជាទីស្រលាញ់
របស់គាត់។ពេលនោះម្ដាយរបស់គាត់បានប្រាប់ចេនថាឪពុករបស់គាត់បាន
បាត់ដំណឹងសូន្យមិនដឹងជាខ្មែរក្រហមយកគាត់ទៅណា។
នាឆ្នាំ
១៩៨០នោះ ចេន
ដែលទើបតែរៀបការរួចបានចំណាយពេលអស់ជិតមួយសបា្ដហ៍ធ្វើដំណើរ
ដោយរទេះគោដើម្បីត្រលប់ទៅផ្ទះរបស់គាត់វិញនៅក្នុងខេត្ដស្ទឹងត្រែង។
ដោយការនឹករលឹកមកដល់លោកពុក អ្នកម្ដាយ
និងបងប្អូនទាំងពីរនាក់របស់គាត់
គាត់សង្ឃឹមថាគាត់នឹងបានវិលមកជួបជុំគ្នាម្ដងទៀតបន្ទាប់ពីគាត់
បានបែកចេញពីគ្រួសារតាំងពីឆ្នាំ១៩៧៤មក។ ពេលគាត់មកដល់ផ្ទះ
បរិយាកាសប្រែក្លាយទៅជាមានសភាព អាប់អួរ
នៅពេលដែលម្ដាយរបស់គាត់ប្រាប់គាត់ថាខ្មែរក្រហមបានយកឪពុករបស់គាត់
ទៅសម្លាប់បាត់ ទៅហើយ។
មកដល់ថ្ងៃនេះ
របួសផ្លូវចិត្ដនៅតែដក់ជាប់នៅក្នុងចិត្ដរបស់គាត់ដដែល
ដោយសារតែការបែកចេញពី គ្រួសារ ការបាត់បង់
ហើយយុត្ដិធ៌មនៅតែមានភាពអាប់អួរ ។ម្យ៉ាងវិញទៀត
ដំណឹងពីឪពុករបស់គាត់ នៅតែជា អាថ៌កំបាំងនៅឡើយ។ ចេន និយាយថា គាត់
នៅតែចងចាំស្នាមញញឹមចុងក្រោយក្នុងឆ្នាំ១៩៧៤ នៅឡើយ។
ខែធ្នូ
ឆ្នាំ២០១២ ចេន
បានធ្វើដំណើរពីខេត្ដព្រះវិហារមកកាន់ទីក្រុងភ្នំពេញដើម្បីទស្សនា
សារមន្ទីរ ប្រល័យពូជសាសន៍ទួលស្លែង វាលពិឃាតបឹងជើងឯក
និងសាលាក្ដីខ្មែរក្រហម។អ្នកខ្លះបានប្រាប់ ចេន ថា
ឪពុករបស់គាត់ដែលជាអតីតមេភូមិមុនពេលដែលគាត់បាត់ខ្លួន នៅក្នុងឆ្នាំ
១៩៧៧ ត្រូវបានបញ្ជូនទៅមន្ទីរស-២១។ ថ្ងៃទី៤ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១២
គឺជាលើកទីមួយដែលគាត់ បានមកទស្សនា សារមន្ទីរប្រល័យពូជសាសន៍ទួលស្លែង។
ចេន តក់ស្លុតយ៉ាងខ្លាំងនៅពេល គាត់ឈានជើងចូល ដល់ទីធ្លាខាងមុខ
នៃសារមន្ទីរនេះ
និងចាប់យំភ្លាមនៅពេលដែលគាត់ឃើញរូបថតអ្នកទោសរាប់រយសន្លឹក។
ចេន
បានសួរថា“តើអ្នកទាំងអស់គ្នានៅក្នុងរូបថតនេះស្លាប់អស់ហើយមែនទេ
?” បុគ្គលិកមជ្ឈមណ្ឌល ឯកសារកម្ពុជាម្នាក់បានឆ្លើយថា “បាទ
មានតែមនុស្សមួយចំនួនតូចប៉ុណ្ណោះនៅក្នុងរូបថតនេះដែលនៅរស់រាន
មានជីវិត”។ចេន
បានយកក្រមាជូតទឹកភ្នែករបស់គាត់នៅខណៈពេលដែលគាត់ព្យាយាមស្វែងរក
រូបថតឪពុក របស់ គាត់នៅក្នុងចំណោមរូតថតជាច្រើនពាន់សន្លឹក។
ឪលោកពុកម្ដាយរបស់ ចេន
គឺជាប្រជាកសិករសុទ្ធសាធពេញមួយជីវិតរបស់គាត់។ ភូមិកំណើត របស់
គាត់នៅក្នុងខេត្ដស្ទឹងត្រែងត្រូវធ្លាក់ក្រោមការត្រួតត្រារបស់
កុម្មុយនីស្ដខ្មែរក្រហមនាដើមឆ្នាំ១៩៧០។ ការផ្លាស់
ប្ដូររបបនយោបាយក្នុងប្រទេសបែបនេះមិនបានធ្វើឱ្យការរស់នៅរបស់
ឪពុកម្ដាយ ចេន ផ្លាស់ប្ដូរទេ។ ឪពុកម្ដាយ
របស់គាត់បន្ដការរស់នៅជាកសិករដដែល។ ការរស់នៅរបស់ ចេន
មានសភាពជាធម្មតារហូតដល់ ឆ្នាំ១៩៧៤នៅ
ពេលដែលគាត់ត្រូវបានកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមបញ្ជូនទៅកាន់ខេត្ដព្រះវិហារ
ដើម្បីចូលរួមជាមួយនឹងយុវជនផ្សេទៀត។
ចាប់តាំងពីគាត់ចាកចេញពីស្រុកកំណើតមក ចេន
មិនមានទំនាក់ទំនងអ្វីទាំងអស់ជាមួយ ឪពុកម្ដាយរបស់គាត់
រួមទាំងសមាជិកទាំងអស់នៅក្នុងគ្រួសារ។ គាត់រស់នៅតែម្នាក់ឯង
ហើយគាត់ត្រូវបាន តម្រូវឱ្យធ្វើកិច្ចការ ជាច្រើនដូចជា លើកទំនប់
កាប់ឆ្ការព្រៃ ធ្វើស្រែ និងការងារជាច្រើនមុខទៀត។
ចេន
បាននិយាយថា “ខ្ញុំឆ្លងកាត់បទពិសោធន៍លំបាកៗច្រើនយ៉ាង។
ខ្ញុំធ្វើការងារក្រោមកម្ដៅថ្ងៃ ភ្លៀង សន្ធឹក
ហើយកន្លែងនោះសម្ឃូរគ្រុនចាញ់ណាស់”។
ឪពុករបស់ ចេន
ត្រូវបានកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមពីរនាក់ជិះម៉ូតូមួួយគ្រឿងដឹកយក
ចេញទៅបាត់ក្នុងឆ្នាំ ១៩៧៧។ ចេន បានឮម្ដាយរបស់គាត់ប្រាប់ថា
ពេលនោះគឺជាថ្ងៃដែល់សមាជិកគ្រួសារទាំងអស់បានបាត់បង់
មនុស្សជាទីស្រលាញ់របស់ខ្លួន។ ម្ដាយរបស់ចេន បាននិយាយថា
“គ្មាននរណាបានលាឪរបស់ឯងទេ ហើយឪឯង
ក៏មិនបានលាយើងទាំងអស់គ្នាដែរ”។ ម្ដាយរបស់ ចេន បានប្រាប់ ចេន
ទៀតថា ឪពុករបស់ គាត់ត្រូវយកទៅ
សម្លាប់ដោយចោទពីបទក្បត់នឹងអង្គការ។
ចេន
បានប្រៀបធៀបនូវអ្វីដែលបានកើតឡើងទៅលើឪពុករបស់គាត់ទៅនិងស្ថានបាន
ក្នុងខេត្ដព្រះវិហារ ក្នុងរយៈប្រហាក់ប្រហែលគ្នាដែរ។ ចេន បាននិយាយថា
ក្នុងឆ្នាំ១៩៧៧ មនុស្សជាច្រើនត្រូវបានយកទៅ សម្លាប់
និងបាត់ខ្លួនដោយខ្មែរក្រហមចោទថា “ខ្មាំង”។ ចេន
បានឃើញដោយផ្ទាល់ភ្នែកនៅពេលដែលអង្គការ ចោទ
ប្រកាន់មិត្ដរបស់គាត់ជាច្រើននាក់ថាក្បត់នឹងអង្គការ
តែតាមការពិតអ្នកទាំងនោះគ្រាន់តែមិនបានស្ទូងឱ្យ បាន ត្រឹមត្រូវ
ឈឺមិនអាចធ្វើកិច្ចការបានតែប៉ុណ្ណោះ។ ឆ្លងតាមអ្វីដែល ចេន
អាចវិភាគបានគឺថាឪពុករបស់
គាត់ប្រហែលជាប្រព្រឹត្ដកំហុសតូចតាចអ្វីមួយតែប៉ុណ្ណោះ។
សព្វថ្ងៃនេះ ចេន នៅតែព្យាយាមតស៊ូនៅក្នុងជីវិតរបស់គាត់។
ពីរទៅបីឆ្នាំ គាត់អាចទៅលេងភូមិ
កំណើតនៅក្នុងខេត្ដស្ទឹងត្រែងបានតែម្ដង។ ចេន
ដឹងតិចតួចប៉ុណ្ណោះពីតុលាការកាត់ក្ដីខ្មែរក្រហម ដោយសារតែ
គាត់នៅឆ្ងាយពីទីតាំងសាលាក្ដីនេះពេក
ហើយគាត់ក៏មិនដែលទទួលព័ត៌មានគ្រប់គ្រាន់ដែរ។ គាត់បាននិយាយថា
ពេលខ្លះវិទ្យុក៏មិនអាចលឺដល់ដែរ។ ចេន មិនស្គាល់ឈ្មោះជនជាប់ចោទណា
ម្នាក់ដែលត្រូវបានចោទប្រកាន់ នៅក្នុងតុលាការកាត់ក្ដីខ្មែរក្រហមទេ។
អ្វីដែលគាត់បានឮនៅពេលដែលគាត់ចូលរួមស្ដាប់សវនាការនៅថ្ងៃទី៥
ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១២
គឺអំពីជីវិតរបស់សាក្សីម្នាក់ដែលបានពិពរណ៌នាពីអតីតកាលពី
ការជម្លៀសពីទីក្រុងភ្នំពេញក្នុង ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥។
ក្រោយពីស្ដាប់សាក្សីរួមមក ចេន បាននិយាយថា ហេតុការណ៍ជម្លៀសប្រជាជាន
ពិតជាព្រៃផ្សៃ ណាស់។ ទោះបីជា ចេន
មិនដែលជួបបទពិសោធន៍នៃការជម្លៀសក៏ដោយ គាត់បានបញ្ជាក់ថា
មនុស្សម្នាក់ៗដែល
ឆ្លងកាត់របបខ្មែរក្រហមសុទ្ធតែជួបប្រទះនូវភាពឈឺចាប់។ នៅថ្ងៃទី៥
ខែធ្នូនោះដែរ ជនជាប់ ចោទ នួន ជា និងខៀវ សំផន
ក៏មានវត្ដមានស្ដាប់សាក្សីជាមួយនិង ចេន ដែរ។
ចេន
ចង់ឱ្យមានការដាក់ទោសមេដឹកនាំខ្មែរក្រហមយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរតាមតែអាចធ្វើ
ទៅបាន។ គាត់ស្អបអ្នកដឹក នាំខ្មែរក្រហមទាំងអស់។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ចេន
មានអារម្មណ៍ថា យុត្ដិធម៌ហាក់បីដូចជានៅឆ្ងាយពីគាត់ណាស់។
ដោយសារតែគាត់នៅឆ្ងាយពីសាលាក្ដីនេះ
គាត់ក៏មិនអាចនិងទទួលបានភាពយុត្ដិធម៌គ្រប់ជ្រុងជ្រោយនិងទាន់ពេល
វេលាដែរ៕(CEN)
