ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលចំនួន ៦
ដែលធ្វើការតាមដានស្ថានភាពនយោបាយ និងការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា
រួមទាំងតំណាងគណបក្សនយោបាយ បានសរសេរលិខិតដោយភ្ជាប់នូវអនុសាសន៍
១៦ចំណុច ទៅគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប)។អនុសាសន៍ផ្ដោតលើសេចក្ដីព្រាងបទបញ្ជា និងនីតិវិធីសម្រាប់ការបោះឆ្នោត មានគោលបំណងស្នើសុំឲ្យ គ.ជ.ប ពិចារណា និងកែសម្រួលនីតិវិធីអនុវត្តជាក់ស្ដែងខ្លះក្នុងការជ្រើសតាំង តំណាងរាស្ត្រអាណត្តិទី៥ នៅខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៣។
ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលបានឲ្យដឹងថា ដើម្បីឲ្យដំណើរការបោះឆ្នោតក្នុងខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៣ ខាងមុខ ប្រកបដោយភាពសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ វិធានការដែលមានចែងនៅក្នុងបទបញ្ជា និងនីតិវិធីសម្រាប់ការបោះឆ្នោតថ្មី គួរតែរឹតត្បិតរាល់សកម្មភាពរើសអើងនយោបាយ និងធានាឲ្យបាននូវសុចរិតភាពរបស់មន្ត្រីរាជការ កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ មន្ត្រីរៀបចំបោះឆ្នោត និងសមធម៌នៅក្នុងការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ជាពិសេសក្នុងដំណាក់កាលឃោសនាបោះឆ្នោត។
អង្គការចំនួន ៦ ដែលតាមដានស្ថានភាពនយោបាយ និងការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា រួមមានគណៈកម្មាធិការ ខុមហ្រ្វែល (Comfrel) គណៈកម្មាធិការ និចហ្វិក (Nicfec) អង្គការ ដ្រាក អង្គការក្រុមអ្នកច្បាប់ការពារសិទ្ធិកម្ពុជា មជ្ឈមណ្ឌលប្រជាពលរដ្ឋដើម្បីការអភិវឌ្ឍន៍ និងសន្តិភាព និងមជ្ឈមណ្ឌលអប់រំច្បាប់សម្រាប់សហគមន៍ ផ្ដល់អនុសាសន៍លើសេចក្ដីព្រាងនេះ ដោយដាក់ទៅ គ.ជ.ប កាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែមករា ដោយស្នើសុំកែលំអខ្លះស្ដីពីការដាក់ស្លាកសញ្ញាគណបក្ស និងសម្ភារៈឃោសនារបស់គណបក្សនយោបាយ ត្រូវឲ្យឋិតនៅក្រៅរង្វង់ ១០០ម៉ែត្រពីអាគារ ឬការិយាល័យរបស់រដ្ឋ។ ហាមប្រើប្រាស់មធ្យោបាយដឹកជញ្ជូនដែលមិនមានស្លាកលេខ ឬស្លាកលេខក្លែងក្លាយ។
សំណើសុំកែប្រែនោះ ក៏មានការបូកបញ្ចូលហាមមិនឲ្យមន្ត្រីរាជការស៊ីវិល កងយោធពលខេមរភូមិន្ទ នគរបាលជាតិ និងមន្ត្រីតុលាការ ចូលរួមក្នុងសកម្មភាពឃោសនាគាំទ្រចំពោះគណបក្សនយោបាយ វៀរលែងតែបេក្ខជនឈរឈ្មោះដែលទទួលបានច្បាប់ឈប់សម្រាកពិសេស។ គ.ជ.ប ក៏ត្រូវយករបាយការណ៍ចំណូលចំណាយរបស់គណបក្សនយោបាយក្នុងពេលឃោសនាបោះ ឆ្នោតបង្ហាញដល់សាធារណៈ។ ការចេញលិខិតបញ្ជាក់អត្តសញ្ញាណសម្រាប់បម្រើការបោះឆ្នោតឆ្នោត ត្រូវបញ្ឈប់ត្រឹមថ្ងៃទី២៦ ខែមិថុនា និងត្រូវបិទផ្សាយជាសាធារណៈ និងសមាគម ឬអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលអាចស្នើសុំដាក់អ្នកសង្កេតការណ៍ជាតិ ចល័តទូទាំងប្រទេស ដោយមិនកំណត់ចំនួនសម្រាប់ថ្នាក់ដឹកនាំរបស់ខ្លួន ។ល។
អគ្គលេខាធិការ គ.ជ.ប លោក ទេព នីថា បានពន្យល់នៅថ្ងៃទី២៥ ខែកុម្ភៈ ថា អនុសាសន៍ទាំងនោះសុទ្ធតែជាចំណុចល្អ ប៉ុន្តែគេមិនអាចយកមកអនុវត្តបានទាំងស្រុងនៅក្នុងបរិបទខ្លះ ក្នុងប្រទេស។ លោកបញ្ជាក់ថា ខាង គ.ជ.ប ទទួលយកអនុសាសន៍ចំនួន ៤០ភាគរយ មកកែប្រែក្នុងបទបញ្ជា និងនីតិវិធី ដែលរួមមានទាំងអនុសាសន៍ពីក្រសួងមហាផ្ទៃ ខាងគណៈលេខាធិការដ្ឋានក្រុមប្រឹក្សារដ្ឋធម្មនុញ្ញ គណៈលេខាធិការដ្ឋានព្រឹទ្ធសភា គណបក្សនយោបាយ និងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលផងដែរ។
លោក ទេព នីថា៖ «គ.ជ.ប បានសម្រេចហើយ យើងបានកែលំអចំណុចមួយចំនួនទាក់ទងនឹងបញ្ហានេះ។ ទាក់ទងមន្ត្រីរាជការឃោសនាបោះឆ្នោតអីហ្នឹង យើងអនុវត្តកន្លងមក គឺអនុញ្ញាតឲ្យមន្ត្រីរាជការក្រៅម៉ោងធ្វើការ ពេលយប់សម្រាកអី គាត់អាចមានសិទ្ធិដូចប្រជាពលរដ្ឋដទៃទៀតចូលរួមការឃោសនាបោះឆ្នោត ក៏ប៉ុន្តែយើងមានដាក់បម្រាមមិនឲ្យចូលរួមសកម្ម ហើយតាមយោបល់របស់គាត់ដែលគាត់សុំឲ្យបដិសេធមិនឲ្យចូលរួមឃោសនា វាដូចជា គ.ជ.ប ពុំមានសិទ្ធិ និងបំបាត់សិទ្ធិនយោបាយរបស់នរណាម្នាក់បានទេ អ៊ីចឹងយើងធ្វើក្នុងចន្លោះកណ្ដាលមួយ ដែលសមស្របនឹងច្បាប់បោះឆ្នោតជាធរមាន ព្រមទាំងសភាពការណ៍សង្គម និងនយោបាយរបស់យើង»។
ទោះជាយ៉ាងចំណុចកែលំអទាំងនោះ ខ្លះត្រូវបានកែក្នុងបទបញ្ជា និងនីតិវិធីផងតាមអនុសាសន៍ដែលដាក់សុំមក គ.ជ.ប។ ប៉ុន្តែចំណុចខ្លះទៀត ឧទាហរណ៍ការបោះឆ្នោតជាសកម្មភាពជាក់ស្ដែងនៅក្នុងការិយាល័យបោះឆ្នោត ដូច្នេះប្រការត្រូវកែប្រែនោះ មិនមែនដាក់ក្នុងបទបញ្ជា និងនីតិវិធីនោះទេ តែត្រូវបង្វែរកែចូលក្នុងសៀវភៅណែនាំមន្ត្រីបោះឆ្នោតវិញ។
ប្រភពពី គ.ជ.ប បញ្ជាក់សេចក្ដីព្រាងបទបញ្ជា និងនីតិវិធីសម្រាប់បោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រនីតិកាលទី៥ ដែលប្រព្រឹត្តទៅនៅខែកក្កដា ខាងមុខ ត្រូវបានអនុម័ត និងចូលជាធរមានរួចហើយ កាលពីសប្ដាហ៍មុន និងកំពុងបោះពុម្ព និងធ្វើការផ្សព្វផ្សាយបន្ត៕(rfa)
